تخمین نرخ ارز واقعی تعادلی: بررسی تعادل و نامیزانی در نرخ ارز

نرخ ارز واقعی به عنوان نسبت قیمت کالاهای خارجی به کالاهای داخلی علامت مهمی را برای عوامل اقتصادی ایجاد می کند. تغییرات نرخ ارز واقعی مستقیما بر روی تراز پرداختها اثر گذاشته و همچنین جهت تخصیص منابع را بین تولید کالاهای غیرتجاری و کالاهای تجاری نشان می دهد. افزایش نرخ ارز باعث قوی بخش خارجی اقتصاد و افزایش قدرت رقابت در بازارهای بین المللی می شود. بسیاری از اقتصاددانان بر این باورند که مسیر بلند مدت نرخ ارز واقعی توسط متغیرهای بنیادی اقتصادی تعیین می شود و می توان نرخ ارز واقعی تعادلی را به گونه ای تعریف کرد تا در صورت تحقق آن توازن در بعد خارجی و داخلی اقتصاد توامان برقرار باشد. انحراف از این نرخ تعادلی باعث تولید علائم اشتباه برای آحاد اقتصادی شده و اقتصاد را با هزینه های رفاهی مواجه می کند. در این تحقیق با استفاده ار مدل تئوی ادواردز (1994) نشان داده شده است رفتار بلند مدت نرخ ارز واقعی در ایران بوسیله متغیرهایی نظیر نرخ مبادله خارجی، حجم مخارج دولت و تعرفه های وارداتی تعیین می شود و همچنین نشان داده شده که مهمترین عامل انحراف ارز واقعی از مسیر تعادلی وجود موانع تجاری و رشد بازار غیررسمی ارز در حجم وسیع است . در این پژوهش همچنین وجود رابطه برابری قدرت خرید در بازار غیررسمی ارز تائید شده است ، و این نشان می دهد که با کاهش موانع مبادله و حذف سهمیه بندی ارزی، نرخ ارز رسمی و غیررسمی در بلند مدت به سمت نسبت قیمتها همگرا شده و با از بین رفتن فاصله بین بازار رسمی و غیررسمی ارز نرخ ارز واقعی به سمت مسیر تعادلی خود در بلند مدت میل خواهد کرد.